*** for English scroll down***
SPIEGE-SCHADUW IN GEKLEDE JAS
Joyce Roodnat | NRC | 14-10-2020
https://www.nrc.nl/nieuws/2020/10/14/spiegel-schaduw-in-geklede-jas-a4015925
Endlessly free heet de avond van het Nederlands Danstheater – ‘vrij zonder einde’. Maar het mooiste onderdeel van het programma gaat over het tegendeel, over vastzitten zonder einde. Ik zie een duet met twee mannen. De ene is het spiegelbeeld van de andere. Of is het andersom? Het is een ballet van de veelzijdige choreografe Crystal Pite: de krachtige dansers in geklede jassen zijn een man en zijn spiegelbeeld. Het stuk heet The Other You en iedereen zou het moeten zien, of-ie wil of niet. Want je kunt beweren dat je niet van dans houdt, maar je kunt nooit beweren dat je geen spiegelbeeld hebt. Niemand lukt het om niet in de spiegel te kijken, als er eentje in de buurt is.
Het spiegelbeeld is cruciaal. Vampiers herken je aan hun gebrek aan spiegelbeeld – en hoe angstaanjagend onmenselijk dat maakt, verfilmde Roman Polanski al in 1967, in zijn kwasikomedie The Fearless Vampire Killers. In de volle balzaal van de vampiers lukt het drie mensen (wier bloed de vampiers wel kunnen, en willen, drinken) onopgemerkt te blijven. Tot het menuet op de spiegel af beweegt – die alleen hen drieën weerspiegelt, verder oogt de balzaal leeg. Het is een bloedstollend moment. De spiegel onthult het leven en schrapt de on-mens. Andersom geldt: je kunt iedereen bedotten maar je spiegelbeeld laat zich niets wijsmaken. Dat laat jou zien, het geeft prijs wie je bent.
Wie is dat spiegelbeeld, vraag Crystal Pite zich af met haar choreografie, wie is ‘die andere jij’? Het spiegelbeeld begint de man te manipuleren, te koeioneren, het houdt zich niet aan de regels. Maar welke regels? Het is zíjn spiegelbeeld, dus het zijn zíjn regels.
In een klein theater zie ik There She Is, een solo van choreografe en danseres Keren Levi. Ik zie haar twee keer, want ze danst een duet met een alternatief van het spiegelbeeld, met haar schaduw. (Voor wie het zich afvraagt: nee, vampiers hebben ook geen schaduw.) Levi en haar schaduw dansen in zachte extase. Nu groeit de schaduw. Geen probleem, ik geniet eens te meer van Keren Levi, haar armen wuiven alsof een golfslag haar beweegt, haar schouders, rug en heupen golven erachteraan.
Maar de schaduw blijft groeien. Het wordt overschaduwen, het wordt overweldigen. Die schaduw is onmiskenbaar Keren Levi, maar de harmonie is weg. Ze dansen niet meer samen, ze vechten iets uit. De schaduw wordt een pulserende plas zwart, ze verduistert haar andere zelf. Ze slokt zichzelf op, per ongeluk, lijkt het wel.
Het spiegelbeeld definieert de tragedie van de mens. De schaduw de menselijke komedie.
MIRRO-SHADOW IN DRESSED JACKET
Joyce Roodnat | NRC | 14-10-2020
Endlessly free is the night of the Nederlands Danstheater - 'free without end'. But the best part of the program is about the opposite, about being stuck without an end. I see a duet with two men. One is the mirror image of the other. Or is it the other way around? It is a ballet by the versatile choreographer Crystal Pite: the powerful dancers in dressed coats are a man and his reflection. The piece is called The Other You and everyone should see it, whether they want to or not. Because you can claim that you don't like dance, but you can never claim that you don't have a mirror image. Nobody succeeds in not looking in the mirror when one is around.
The mirror image is crucial. Vampires can be recognized by their lack of reflection - and how terrifyingly inhuman that makes them, Roman Polanski already filmed in 1967, in his quasicomedy The Fearless Vampire Killers. In the full ballroom of the vampires, three people (whose blood the vampires can, and will, drink) manage to go unnoticed. Until the minuet moves on the mirror - which only reflects the three of them - the ballroom looks empty. It is a bloodcurdling moment. The mirror reveals life and deletes the un-human. The reverse is true: you can fool anyone, but your mirror image can't be fooled. It shows you, it reveals who you are.Who is that mirror image, ask Crystal Pite with her choreography, who is 'the other you'? The mirror image begins to manipulate the man, to bull the man, it does not obey the rules. But which rules? It is his reflection, so it is his rules.
In a small theater I see There She Is, a solo by choreographer and dancer Keren Levi. I see her twice, because she dances a duet with an alternative of the mirror image, with her shadow. (For those who wonder: no, vampires don't have a shadow either.) Levi and her shadow dance in soft ecstasy. Now the shadow grows. No problem, once again I enjoy Keren Levi, her arms waving as if a wave were moving her, her shoulders, back and hips waves behind.
But the shadow continues to grow. It becomes overshadowed, it becomes overwhelmed. That shadow is unmistakably Keren Levi, but the harmony is gone. They don't dance together anymore, they fight something out. The shadow becomes a pulsating puddle of black, she darkened her other self. She swallows herself up, by accident, it seems.
The mirror image defines the tragedy of man. The shadow the human comedy.
